Α. Ο μύθος
Ο Κινύρας, είχε διαδεχτεί στο θρόνο τον πατέρα του Πάφο, πρώτο βασιλιά και ιδρυτή της κυπριακής πόλης Πάφου. Επιπλέον, ήταν ιερέας της Αφροδίτης, όπως και κάποιοι από τους απόγονούς του. Σύζυγός του, ήταν η βουνίσια νύμφη Ωρείθυια, από την οποία είχε αποκτήσει μια κόρη, την Μύρρα ή Σμύρνα. Μια άλλη συζυγός του ήταν η νηρηίδα Γαλάτεια, από την οποία είχε αποκτήσει τον Μυγδαλίωνα. Μια τρίτη σύζυγος είναι η Μεθάρμη και οι απόγονοι από αυτήν, είναι ο Κουρέας και ο Αμάρακος.
Ωστόσο, δεν είναι οι σχέσεις με τις συζύγους του που τον καθιστούν ενδιαφέρον μυθολογικό πρόσωπο, αλλά οι αιμομικτικές ιστορίες που συνδέονται με το όνομά του. Αναφέρεται πως υπήρξε εραστής του Απόλλωνα ή γιός του, ή και τα δύο. Είναι επίσης γνωστός και ώς ο εφευρέτης του φλάουτου ( η θεά Αθηνά ήταν η πρώτη εφευρέτιδα της φλογέρας), για το παίξιμο του οποίου, συναγωνίστηκε τον Απόλλωνα και ο θεός τον νίκησε, με αποτέλεσμα να αυτοκτονήσει από την ντροπή. Σε μια ομηρική αναφορά, ο βαθύπλουτος Κινύρας πούλησε 49 πήλινα ομοιώματα πλοίων και 1 αληθινό στους Αχαιούς πολιορκητές της Τροίας, οι οποίοι ξεγελάστηκαν και πλήρωσαν το αντίτιμο. Μάλιστα. στο αληθινό πλοίο, κυβερνήτης ήταν ο μοναχογιός του από την Γαλάτεια, Μυγδαλίων.
Η πιο δημοφιλής από όλες αυτές τις μυθολογίες, αφορά στην αιμομικτική συνεύρεση του Κινύρα με την μοναχοκόρη του από την Ωρείθυια, την νεαρή Μύρρα ή Σμύρνα. Η Μύρρα, προκάλεσε κάποτε την οργή της θεάς Αφροδίτης, η οποία την τιμώρησε δημιουργώντας της ένα αρρωστημένο πάθος για τον ίδιο της τον πατέρα. Η εκτόνωση αυτού του πάθους επιτεύχθηκε όταν η Μύρρα, μεταμφιεσμένη σε δούλα του παλατιού πλησίασε ερωτικά τον ανυποψίαστο Κινύρα. Μετά από αυτό η Μύρρα κατέστη έγκυος στο παιδί του πατέρα της, οπότε και αναγκάστηκε να ομολογήσει την αλήθεια.
Οργισμένος ο ευσεβής Κινύρας, θέλησε να σφάξει την κόρη του, αλλά η Αφροδίτη εισάκουσε τις παρακλήσεις της Μύρρας και μετανιωμένη την συγχώρησε για την ύβρη της. Την μεταμόρφωσε όμως σε δέντρο, την σμύρνα- απ'όπου προέρχεται το γνωστό αρωματικό μύρο.
Από το δέντρο αυτό, λέγεται πως ξεπήδησε αργότερα, ο μεγάλος έρωτας της Αφροδίτης, Άδωνις, γιός, αδερφός και εγγονός των γονιών του.
Β. Ερμηνεία
Οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι αγκάλιαζαν το υποσυνείδητο του ανθρώπου. Τα απαγορευμένα ένστικτα, ερωτικά, φονικά, που υπήρχαν και υπάρχουν έτσι κι αλλιώς στην ανθρώπινη μας φύση, έβρισκαν διέξοδο μέσα από την παραγωγή μύθων (φανταστικών ή πραγματικών λαϊκών ιστοριών). Η διδακτικότητά τους είναι διαχρονικά μεγάλη: η αιμομιξία του Οιδίποδα σημάδεψε τον ίδιο και τα παιδιά του, όπως η αιμομιξία του Κινύρα και της κόρης του, καταδίκασαν μοιραία τον Άδωνι.
(Βέβαια, ο Οιδίποδας ήταν πρόσωπο τραγικό, γιατί δεν μπόρεσε κι αν ήθελε να εμποδίσει την αμαρτία. Ενώ, το ζευγάρι Κινύρα-Μύρρας, είχε την δυνατότητα αποφυγής, την συνείδηση του λάθους...)
Όπως και να΄χει, ο μύθος του Κινύρα και της Μύρρας, διηγείται τις πιθανές κι αναμενόμενες συνέπειες μιας παρά φύσιν επιλογής. Όπως ο έρωτας μεταξύ θνητών και θεών καταλήγει τραγικά γιατί παραβιάζει την φυσική τάξη, έτσι και ο έρωτας μεταξύ πατέρα και κόρης είναι καταστροφικός, γιατί καταστρέφει τις κοινωνικές δομές μιας πόλης-κράτους. Ο αρχαίος έλληνας πολίτης, αλλά και ο διαχρονικός πολίτης του κόσμου, διαβάζοντας μια τέτοια ιστορία αποτρέπεται από μια ανάλογη πράξη, συνειδητοποιεί όμως επίσης ότι, πίσω από κάθε ανθρώπινο παραλογισμό κρύβεται πάντα η ανεξιχνίαστη βούληση κάποιου θεού:
''Μωραίνει ο κύριος όν βούλεται απωλέσαι''.
Έχουμε λοιπόν έναν κύπριο βασιλιά, που θα δοκιμαστεί από -ποιάν άλλη;- την τοπική θεά, Κύπριδα-Αφροδίτη. Η Αφροδίτη, τιμωρεί την προς αυτήν ύβρη, με ερωτικό παραλογισμό. Η αμφισβήτηση όμως της Μύρρας πρός την Αφροδίτη, είναι ολέθρια και για τον πατέρα-θύμα της, όπως ακριβώς η αμφισβήτηση του Ιππολύτου φέρνει στον Άδη μαζί, και την Φαίδρα.
Η θεά του έρωτα, δεν είναι λιγότερο εκδικητική από ό,τι οι εννοιολογικά αντίθετές της, παρθένες Άρτεμη και Αθηνά..
Η γέννηση του Άδωνη από την Μύρρα-δέντρο.
Ο Κινύρας, είχε διαδεχτεί στο θρόνο τον πατέρα του Πάφο, πρώτο βασιλιά και ιδρυτή της κυπριακής πόλης Πάφου. Επιπλέον, ήταν ιερέας της Αφροδίτης, όπως και κάποιοι από τους απόγονούς του. Σύζυγός του, ήταν η βουνίσια νύμφη Ωρείθυια, από την οποία είχε αποκτήσει μια κόρη, την Μύρρα ή Σμύρνα. Μια άλλη συζυγός του ήταν η νηρηίδα Γαλάτεια, από την οποία είχε αποκτήσει τον Μυγδαλίωνα. Μια τρίτη σύζυγος είναι η Μεθάρμη και οι απόγονοι από αυτήν, είναι ο Κουρέας και ο Αμάρακος.
Ωστόσο, δεν είναι οι σχέσεις με τις συζύγους του που τον καθιστούν ενδιαφέρον μυθολογικό πρόσωπο, αλλά οι αιμομικτικές ιστορίες που συνδέονται με το όνομά του. Αναφέρεται πως υπήρξε εραστής του Απόλλωνα ή γιός του, ή και τα δύο. Είναι επίσης γνωστός και ώς ο εφευρέτης του φλάουτου ( η θεά Αθηνά ήταν η πρώτη εφευρέτιδα της φλογέρας), για το παίξιμο του οποίου, συναγωνίστηκε τον Απόλλωνα και ο θεός τον νίκησε, με αποτέλεσμα να αυτοκτονήσει από την ντροπή. Σε μια ομηρική αναφορά, ο βαθύπλουτος Κινύρας πούλησε 49 πήλινα ομοιώματα πλοίων και 1 αληθινό στους Αχαιούς πολιορκητές της Τροίας, οι οποίοι ξεγελάστηκαν και πλήρωσαν το αντίτιμο. Μάλιστα. στο αληθινό πλοίο, κυβερνήτης ήταν ο μοναχογιός του από την Γαλάτεια, Μυγδαλίων.
Η πιο δημοφιλής από όλες αυτές τις μυθολογίες, αφορά στην αιμομικτική συνεύρεση του Κινύρα με την μοναχοκόρη του από την Ωρείθυια, την νεαρή Μύρρα ή Σμύρνα. Η Μύρρα, προκάλεσε κάποτε την οργή της θεάς Αφροδίτης, η οποία την τιμώρησε δημιουργώντας της ένα αρρωστημένο πάθος για τον ίδιο της τον πατέρα. Η εκτόνωση αυτού του πάθους επιτεύχθηκε όταν η Μύρρα, μεταμφιεσμένη σε δούλα του παλατιού πλησίασε ερωτικά τον ανυποψίαστο Κινύρα. Μετά από αυτό η Μύρρα κατέστη έγκυος στο παιδί του πατέρα της, οπότε και αναγκάστηκε να ομολογήσει την αλήθεια.
Οργισμένος ο ευσεβής Κινύρας, θέλησε να σφάξει την κόρη του, αλλά η Αφροδίτη εισάκουσε τις παρακλήσεις της Μύρρας και μετανιωμένη την συγχώρησε για την ύβρη της. Την μεταμόρφωσε όμως σε δέντρο, την σμύρνα- απ'όπου προέρχεται το γνωστό αρωματικό μύρο.
Από το δέντρο αυτό, λέγεται πως ξεπήδησε αργότερα, ο μεγάλος έρωτας της Αφροδίτης, Άδωνις, γιός, αδερφός και εγγονός των γονιών του.
Β. Ερμηνεία
Οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι αγκάλιαζαν το υποσυνείδητο του ανθρώπου. Τα απαγορευμένα ένστικτα, ερωτικά, φονικά, που υπήρχαν και υπάρχουν έτσι κι αλλιώς στην ανθρώπινη μας φύση, έβρισκαν διέξοδο μέσα από την παραγωγή μύθων (φανταστικών ή πραγματικών λαϊκών ιστοριών). Η διδακτικότητά τους είναι διαχρονικά μεγάλη: η αιμομιξία του Οιδίποδα σημάδεψε τον ίδιο και τα παιδιά του, όπως η αιμομιξία του Κινύρα και της κόρης του, καταδίκασαν μοιραία τον Άδωνι.
(Βέβαια, ο Οιδίποδας ήταν πρόσωπο τραγικό, γιατί δεν μπόρεσε κι αν ήθελε να εμποδίσει την αμαρτία. Ενώ, το ζευγάρι Κινύρα-Μύρρας, είχε την δυνατότητα αποφυγής, την συνείδηση του λάθους...)
Όπως και να΄χει, ο μύθος του Κινύρα και της Μύρρας, διηγείται τις πιθανές κι αναμενόμενες συνέπειες μιας παρά φύσιν επιλογής. Όπως ο έρωτας μεταξύ θνητών και θεών καταλήγει τραγικά γιατί παραβιάζει την φυσική τάξη, έτσι και ο έρωτας μεταξύ πατέρα και κόρης είναι καταστροφικός, γιατί καταστρέφει τις κοινωνικές δομές μιας πόλης-κράτους. Ο αρχαίος έλληνας πολίτης, αλλά και ο διαχρονικός πολίτης του κόσμου, διαβάζοντας μια τέτοια ιστορία αποτρέπεται από μια ανάλογη πράξη, συνειδητοποιεί όμως επίσης ότι, πίσω από κάθε ανθρώπινο παραλογισμό κρύβεται πάντα η ανεξιχνίαστη βούληση κάποιου θεού:
''Μωραίνει ο κύριος όν βούλεται απωλέσαι''.
Έχουμε λοιπόν έναν κύπριο βασιλιά, που θα δοκιμαστεί από -ποιάν άλλη;- την τοπική θεά, Κύπριδα-Αφροδίτη. Η Αφροδίτη, τιμωρεί την προς αυτήν ύβρη, με ερωτικό παραλογισμό. Η αμφισβήτηση όμως της Μύρρας πρός την Αφροδίτη, είναι ολέθρια και για τον πατέρα-θύμα της, όπως ακριβώς η αμφισβήτηση του Ιππολύτου φέρνει στον Άδη μαζί, και την Φαίδρα.
Η θεά του έρωτα, δεν είναι λιγότερο εκδικητική από ό,τι οι εννοιολογικά αντίθετές της, παρθένες Άρτεμη και Αθηνά..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου