Ο Υάκινθος στην Μυθολογία

 Α. Ο μύθος


 Ο Υάκινθος, ήταν ο μικρότερος γιός του βασιλιά Πίερου της Σπάρτης και της μούσας Κλειούς. Ο νεαρός πρίγκιπας, ήταν όμοιος με τους θεούς του Ολύμπου στην ομορφιά, προκαλώντας τον έρωτα τόσο του θεού Απόλλωνα όσο και του Ζεφύρου, θεότητας του δυτικού ανέμου.
Ο Απόλλωνας έγινε εραστής του Υάκινθου και συχνά κατέβαινε στις όχθες του ποταμού Ευρώτα, για να συνοδεύσει τον αγαπημένο του στο κυνήγι άγριων ζώων στα δάση, στην εξάσκηση στη τοξοβολία και τον δίσκο ή στο παίξιμο της λύρας.
Μια καλοκαιρινή ημέρα, ο Απόλλωνας με τον Υάκινθο συναντήθηκαν σε μια βουνοκορφή για να αγωνιστούν στο αγαπημένο άθλημα των νέων της Σπάρτης, την δισκοβολία. Καθένας από τους δύο, πετούσε τον βαρύ, μπρούτζινο δίσκο ψηλά και μακριά στον ορίζοντα, ενώ ο άλλος ακολουθούσε την πορεία του μέχρι να πέσει στην γή ή στα χέρια του. Όταν ο Απόλλων πέταξε τον δίσκο ψηλά στον ουρανό, ο Υάκινθος έτρεξε βιαστικά να τον πιάσει, για να εντυπωσιάσει τον δάσκαλό του.
Όμως ο Ζέφυρος, ερωτικός αντίπαλος του Απόλλωνα, περίμενε την στιγμή όπου ο Υάκινθος θα εξαφανιζόταν από τα μάτια του Απόλλωνα και, φυσώντας δυνατά έστρεψε τον δίσκο πρός το κεφάλι του νεαρού πρίγκιπα, τραυματίζοντάς τον θανάσιμα. Από το μελαχρινό κεφάλι του Υάκινθου ξεπήδησε το αίμα σαν ποτάμι και πότισε την γή.
Όταν ο Απόλλωνας βρήκε επιτέλους τον αγαπημένο του, εκείνος ήταν χλωμός κι ετοιμοθάνατος. Μάταια προσπάθησε να σταματήσει την αιμορραγία του, όμως το μόνο που κατάφερε ήταν να κρατήσει στην αγκαλιά του τον Υάκινθο μέχρι να ξεψυχήσει. Ο Απόλλωνας θύμωσε πολύ με τον Ζέφυρο που του στέρησε τον Υάκινθο. Πληγωμένος από τον χαμό του εραστή του, αποφάσισε να τον κρατήσει για πάντα κοντά του και να μην τον αφήσει να περάσει στο σκοτεινό βασίλειο του Άδη. Για το λόγο αυτό, αφού έσκαψε με τα ίδια του τα χέρια το χώμα για να θάψει τον Υάκινθο, φρόντισε από το αίμα του να φυτρώσει σε εκείνο το σημείο ένα καινούριο είδος λουλουδιού, που το ονόμασε υάκινθο, το οποίο και είναι περισσότερο γνωστό σε εμάς σήμερα, ώς ζουμπούλι.




 Β. Η ερμηνεία


Η μυθολογία είναι γεμάτη από παραδείγματα θεών που ερωτεύτηκαν θνητούς ανθρώπους. Η μοίρα αυτών των ερώτων υπήρξε σχεδόν πάντοτε τραγική για τους θνητούς: ο θνητός Άδωνις, για παράδειγμα, πλήρωσε με την ζωή του την εύνοια της θεάς Αφροδίτης στο πρόσωπό του και από το αίμα του φύτρωσαν οι παπαρούνες. Τέτοιοι μύθοι σχετίζονται με τα εθιμοτυπικά των μεγάλων αρχαιοελληνικών εορτών, που καλωσόριζαν τις μεταβολές της φύσης και την αλλαγή των εποχών του έτους.
 
 Ο συγκεκριμένος μύθος εδώ, του Υακίνθου, έχει το επιπλέον ομοφυλοφιλικό στοιχείο. Η μετάβαση ενός νέου, στην φάση της ωρίμανσης, της ενηλικίωσης, δεν μπορούσε να επιτευχθεί κατά την αρχαιοελληνική συνείδηση, παρά μόνο μέσα από την καθοδήγηση ενός ωριμότερου άνδρα. Ο Υάκινθος, βρίσκει στον Απόλλωνα (θεό του Ήλιου, παραδοσιακά πατρική φιγούρα), τον παιδαγωγό, τον μέντορα, που του διδάσκει τον ανδρισμό μέσω της γυμναστικής (δισκοβολία) και μέσω της σχεδόν παιδεραστικής σχέσης. Κατά τον Φιλόστρατο, ο Απόλλων δίδαξε στον νεαρό Υάκινθο εκτός από τον δίσκο, την μουσική, την πάλη, την τοξοβολία και την λύρα. Πρόκειται για μια μορφή θεσμοθετημένης ομοφυλοφιλίας που ήταν φαίνεται πως ήταν αποδεκτή σε τέτοιες ηλικίες και καταστάσεις, κάτι σαν εκπαιδευτικό μέσον.


Η ταύτιση εξάλλου δύο ατόμων του ίδιου φύλου, συνέβαλε στην διαμόρφωση κοινωνικών και στρατιωτικών δεσμών, που ήταν ωφέλιμοι στην επιβίωση της κλασικής πόλεως...


Θεματολογικά, ο Υάκινθος σχετίζεται με τους μύθους που αφορούν τις ηλιακές θεότητες. Οι αρχαίοι έλληνες είχαν καθιερώσει γιορτές προς τιμήν του στα τέλη του μήνα Ιουλίου, όταν ο Ήλιος μπαίνει στο ζώδιο του Λέοντα, που κυβερνιέται από τον πλανήτη  Ήλιο. Ο Απόλλων ήταν εξάλλου κληρονόμος των γενικότερων ιδιοτήτων του θεού Ήλιου, φαίνεται αυτό από το επικρατούν ώς σήμερα προσωνύμιο, 'Απόλλων-Ήλιος'. Η συγγένεια του Υάκινθου από πλευράς της μητέρας του, με τις μούσες, προστατευόμενες του φιλότεχνου Απόλλωνα είναι ακόμα ένα ηλιακό στοιχείο.


Στην Πελοπόννησο, την Μικρά Ασία, την Κάτω Ιταλία και την Σικελία, τελούνταν από αριστοκράτες τα 'Υακίνθεια' κάθε Ιούλιο, αλλά ήταν διαδεδομένη γενικότερα η λατρεία του από τον βουκολικό κόσμο των τσοπάνηδων,  υπήρχε δε και ο θρύλος οτι πάνω σε καθένα από τα πέταλα του άγριου υακίνθου, μπορούσε κανείς να αναγνώσει τα γράμματα 'ΑΙ' , δηλαδή ''Αλλοίμονο''.

Ο Υάκινθος ξεψυχάει στα χέρια του Απόλλωνα.